80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland

Met een eigentijds tentoonstellingsontwerp van de Vlaamse theatervormgever Roel van Berckelaer toont het Rijksmuseum hoe de Tachtigjarige Oorlog Nederland heeft veranderd en gevormd.
Ook wordt duidelijk hoe het zuiden, nu België, door deze strijd een eigen karakter kreeg. 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland is de eerste grote tentoonstelling die het gehele conflict belicht en ook het internationale perspectief ervan laat zien. Kwesties als godsdienstvrijheid, zelfbeschikkingsrecht, terreur en vervolging die ook vandaag de dag actueel zijn, duiken steeds op.

Videotour
Bij de tentoonstelling verschijnt een videotour met onder andere historicus en presentator Hans Goedkoop en de Afghaans-Nederlandse schrijver en rapper Massih Hutak. De NTR wijdt in het najaar twee televisieseries aan de Tachtigjarige Oorlog. Samen met de NTR en Uitgeverij Atlas Contact geeft het Rijksmuseum het boek 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland uit.

Objecten als ooggetuigen

In 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland zijn tweehonderd kunstwerken en voorwerpen te zien die zelf een rol speelden in dit conflict en hier ‘ooggetuigen’ van waren. De bezoeker ziet in deze voorwerpen slachtoffers van de beeldenstorm, propaganda, triomfalistische kunstwerken, uitingen van overwinning en verlies en ontroerende persoonlijke herinneringen. Te zien zijn schilderijen van onder anderen Bruegel, Rubens en Ter Borch, beelden van Willem van Oranje en Piet Hein, grote wandtapijten met slagen en belegeringen, wapens en natuurlijk belangrijke documenten als de Pacificatie van Gent en de Vrede van Munster van 1648, waarmee de oorlog eindelijk beëindigd werd.

Betekenis voor het nu

Begonnen als een opstand tegen het wettige gezag van koning en kerk, ontwikkelde het conflict zich van een burgeroorlog tussen katholieken en protestanten tot een oorlog tussen de staten Nederland en Spanje.
De Nederlanden vielen in twee delen uiteen, waarna beide gebieden, nu Nederland en België, uit elkaar groeiden. Het noorden, het huidige Nederland, werd mede dankzij de oorlog ongelooflijk welvarend én een wereldmacht.
De strijd wordt dan inmiddels ook in Azië, Afrika en Zuid-Amerika uitgevochten. Deze ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor zowel noord als zuid staan in de tentoonstelling centraal, waarbij verschillende perspectieven aandacht krijgen. Steeds wordt de vraag gesteld wat de betekenis van deze periode is voor de samenleving waarin wij nu leven. Nederland is immers uit deze oorlog voortgekomen.
Bovendien ging het tijdens de opstand om essentiële thema’s als tolerantie, opstand, zelfbeschikking, onderdrukking, geweld en vrijheid, thema’s die ook nu belangrijk zijn.

Twee televisieseries

In de 7-delige televisieserie 80 Jaar Oorlog brengt de NTR vanaf 28 september de verhalen die overal in Nederland en daarbuiten te vinden zijn. Van Groningen tot Brussel en van Den Briel tot Groenlo, overziet Hans Goedkoop met deskundigen het slagveld. Vanaf 30 september zendt de NTR ook de historische comedy Welkom in de 80-jarige Oorlog uit, waar Willem van Oranje, Maurits, Filips II en Alva wekelijks aanschuiven in de hilarische talkshow van Dorine Goudsmit (Plien van Bennekom).

Boek
Het Rijksmuseum, NTR en Uitgeverij Atlas Contact publiceren gezamenlijk het rijk geïllustreerde boek 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland. Het verhaal van de oorlog wordt hierin beschreven doorGijs van der Ham,  senior conservator Geschiedenis van het Rijksmuseum, waarvoor kunstwerken en voorwerpen uit de tentoonstelling het uitgangspunt vormen. Zijn verhaal wordt afgewisseld met persoonlijke verhalen uit de NTR-serie met een link naar het heden en essays van onder anderen Judith Pollmann en Peter Vandermeersch. Vanaf oktober 2018 in de Rjksmuseumshop en in de boekhandel.

Rondleiding voor dove bezoekers

Op 7 november en 15 december worden er gratis rondleidingen gegeven in gebarentaal door een dove gids. Ook tijdens de Museumnacht op 3 november is het mogelijk om een gratis rondleiding in gebaren over 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland te volgen.

Website 80jaaroorlog.nl

Op tal van plaatsen wordt dit jaar stilgestaan bij de Tachtigjarige Oorlog. Om alle activiteiten te bundelen is de website 80jaaroolog.nl ontwikkeld door de NTR en het Rijksmuseum in samenwerking met het Dordrechts Museum,, het Nationaal Militair Museum en Museum het Prinsenhof.
De website is een interactieve landkaart met historische locaties, actuele tentoonstellingen en evenementen. Zo kan iedereen op zoek naar ‘de Tachtigjarige Oorlog’ bij hem of haar in de buurt of juist ver weg.

Meer 80 Jaar Oorlog
Voor het voortgezet onderwijs en het MBO staan dit najaar twee rondleidingen en de voorstelling De vergeten zoon van Willem van Oranje van toneelgroep Tafel van Vijf op het programma. De programmering sluit aan bij het schoolcurriculum. Ook organiseert het Rijksmuseum met o.a. het Instituto Cervantes, IDFA, NTR en Amerpodia debatten, films en lezingen waarbij de thematiek van toen gekoppeld wordt aan de actualiteit. 

De tentoonstelling 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.